پرسش:

گناهان کبیره چیست؟ و چه تفاوتی با گناهان صغیره دارد؟ و چه گناهانی جزو گناهان کبیره محسوب می شود؟

پاسخ:

در این که مراد از گناهان کبیره چیست؟ معنای گناهان کبیره و صغیره روشن است، گناهان کبیره یعنی گناهان بزرگ، و گناهان صغیره یعنی گناهان کوچک، با توجه به معنای لغوی کبیره و صغیره، تردیدی نیست جمیع گناهان از این جهت که معصیت خدای متعال بزرگ و عظیم است، زیرا وقتی اراده خدای متعال عصیان می شود، نظر به این که اراده حق سبحانه معصیت شده بزرگ است. ولی وقتی گناهان بعضی نسبت به بعض دیگر سنجیده می شود بعضی بزرگ تر از بعض دیگر اند، به این اعتبار و نگاه گناهان به دو قسم تقسیم می شود: گناهان صغیره و گناهان کبیره.
معیار گناهان کبیره از صغیرهچه معیاری برای تمیز گناهان کبیره از صغیره وجود دارد؟ معیارهایی برای تمیز گناهان کبیره از گناهان صغیره ذکر شده است:
هر گناهی که در قرآن و احادیث به کبیره بودن آن تصریح شده است.
هر گناهی که در قرآن کریم و روایات معتبره وعده آتش دوزخ بر ارتکاب آن داده شده باشد، مثل قتل مومن که در قرآن کریم آمده است: وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظیما.⁽¹⁾ هر کسی مومنی را از روی عمد به قتل برساند سزای او آتش است که جاویدان در آن خواهد و مورد غضب خداوند و لعنت او خواهد بود، و خداوند عذاب بزرگی را به او وعده می دهد.
هر گناهی که در قرآن کریم و سنت معتبر نبوی و یا ائمه معصومین از گناه کبیره بزرگتر شمرده شده است، مثل فتنه (ایجاد آشوب و سلب آسایش عمومی و یا فردی مردم، ایجاد دو دستگی میان مردم و یا ایجاد اختلاف میان دو شخص) که در قرآن کریم شدید تر از قتل دانسته شده است، وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْل.⁽²⁾ فتنه بد تر از قتل است. همان گونه که در معیار دوم ذکر شد قتل جزو گناهان کبیره است، واضح است وقتی گناهی از کبیره بزرگتر شمرده می شود آن گناه نیز جزو کبائر است.
هر گناهی که نزد متدینین بزرگ شمرده شود به گونه ای که یقین حاصل شود این گناه از زمان ائمه معصومین تا زمان کنونی به عنوان گناه بزرگ در نزد مسلمانان و متدینان تلقی شده است، چنین گناهی نیز جزو گناه کبائر شمرده می شود. مثل انداختن قرآن در مکان نجس.⁽³⁾
اصرار بر گناهان کبیره نیز جزو گناهان کبیره است، مقصود از اصرار بر گناه صغیره آن است انسان پس از انجام گناه کوچک پشیمان نشود و قصد انجام آن را کما کان داشته باشد، و یا این که گناه صغیره را کوچک بشمارد، و یا بر انجام آن خوشحالی نماید و یا آن را به صورت آشکار انجام دهد.⁽⁴⁾
تفاوت گناهان صغیره و کبیرههر یک از گناهان کبیره و صغیره آثاری دارد، به طور کلی می توان آثاری را برای گناهان کبیره ذکر کرد که گناهان صغیره مشروط به این که اصرار بر آن نشود آن آثار را ندارد، آثار گناهان کبیره عبارتند از:
گناهان کبیره همان گونه که در بحث معیار گناهان کبیره گذشت آثار اخروی دارد یعنی وعده عقوبت الهی بر آن ها داده شده است، در حالی که چنین وعده عقوبت اخروی در مورد آنها وجود ندارد، بلکه وعده عفو الهی داده شده است.
گناهان کبیره موجب شکسته شدن عدالت انسان می شود، و کسی که مرتکب کبیره شود عادل نیست در نتیجه نمی تواند به عنوان شاهد در دادگاه شهادت او مورد پذیرش قرار گیرد، و نمی تواند به عنوان امام جمعه و یا جماعت قرار گیرد. اما گناهان صغیره این اثر را ندارد. ادامه مطلب...