سه الگوی تربیتی
پرسش: تربیت فرزندان به دست والدین به سه الگو تقسیم می‌شود: «سخت‌گیرانه»، «سهل‌گیرانه» و «مقتدرانه». بر اساس تحقیقات علمی، دو سبک سخت‌گیرانه و سهل‌گیرانه منبع ناسازگاری، بزهکاری، سلطه‌گری، پرخاشگری، بی‌هدفی، لجاجت، بی‌ثباتی فکری و عاطفی، انزوا و زود‌رنجی است. برخی والدین به سبک نادرست عادت کرده‌اند و اکنون دریافته‌اند که راهشان اشتباه بوده است.
الف) آیا به دلیل مشکلاتی که سبک تربیتشان برای فرزندانشان به بار آورده است، ضمان ندارند؟
ب) والدینی که با ابزار کتک زدن و تنبیه، فرزندان خویش را تربیت کرده‌اند، چگونه می‌توانند گذشتة خود را جبران کنند؟
ج) اگر مشاور به والدینی بفهماند که شیوه‌شان اشتباه بوده است و آثار نامطلوبی در فرزندان و آیندة آنها دارد، اما والدین در رفع عادت نادرستشان نکوشند، به دلیل این آثار نامطلوب گناهکار نخواهند بود؟
د) برخی خانواده‌ها مردسالار یا زن‌سالار یا فرزندسالارند. آیا این موارد با الگوهای شرعی ما سازگار است؟
پاسخ:
الف) این اعمال ضمان شرعی ندارد؛ اما در برخی روایات آنها را در گناه فرزند شریک دانسته‌اند.
ب) کتک زدن اگر موجب سرخی یا سیاهی بدن فرزند شود، دیه دارد و دیة آن بر حسب مورد از 13.5 نخود طلا به بالاست و پدر می‌تواند با عذرخواهی و طلب رضایت از فرزندان بالغ نسبت به دیة کتک زدن‌های قبلی اقدام نمایند و پس از آن نیز با روش درست با آنها برخورد کنند.
ج) اگر والدین در حین تربیت مرتکب گناهی (مانند کتک زدن و نپرداختن نفقه و جلوگیری از صلة رحم) شوند، باید توبه کنند و اگر دیه‌ای بر عهده دارند، بپردازند.
د) خانواده باید با صفا و صمیمیت و احترام متقابل والدین و فرزندان اداره شود و مردسالاری و زن‌سالاری و فرزندسالاری، که در‌بر‌دارندة زورگویی و تحمیل نظرات نادرست شخصی است و در مواردی ریشه در مشکلات تربیتی و روانی آنها دارد، مورد تأیید اسلام نیست. بلی، در اسلام قیمومیت و سرپرستی، و به‌عبارت‌دیگر، مدیریت بر اساس آموزه‌های دینی به مرد خانه واگذار شده است.[1]
.......
امام صادق (سلام الله علیه) : مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ فى اَهْلِ بَیْتِهِ زیدَ فى رِزْقِهِ؛
هر کس به شایستگى در حقّ خانواده اش نیکى کند، روزیش زیاد مى شود.[2]
پی نوشت :
1.سیدمحمدتقی علوی و محمدحسین قدیری، مشاوره زیر گنبد فیروزه ای(استفتائات فقهی در حوزه مشاوره و درمان درمانی)، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم(ره)، ص68.
2.دانش نامه قرآن و حدیث، ج 3، ص 450.
نظرات شما: نظر
